Abortus

Hoewel het aantal abortussen tegenwoordig voortdurend stijgt door de hoge efficiëntie van medische procedures, gaat de geschiedenis van abortus minstens vier millennia terug. Archeologische manuscripten uit het oude China en Egypte bevatten de eerste wetten over reproductieregulatie, die abortus in zeldzame gevallen toestonden met behulp van abortieve kruiden. Aan de andere kant werden strenge straffen opgelegd wanneer een zwangerschap door een vrouw werd beëindigd zonder toestemming van haar echtgenoot. ^[1]

Ook voor de burgers van het oude Rome en de Griekse stadstaten was prenatale onderbreking van het menselijk leven niet nieuw. Integendeel, een breed scala aan abortusmethoden werd ontwikkeld en veelvuldig gebruikt. Zelfs de geschriften van bekende filosofen, zoals Plato, Hippocrates en anderen, bevatten een grote verscheidenheid aan technieken om geplande miskramen op te wekken. Voorbeelden zijn het eten van Silphium (een ongedefinieerd historisch kruid) of Birthwort (of Aristolochia), het gebruik van curettes, vasten, kruidenbaden nemen en het aanspannen van de buik om de dode ledematen van de ongeborene uit te drijven.[2] Toch werd het beëindigen van zwangerschappen het meest toegepast in de wereld van prostitutie en werd het door de Romeinse staat als een slecht voorbeeld voor de samenleving gezien en als een inbreuk op ouderlijke rechten beschouwd. Tijdelijke verbanning was dan ook een gebruikelijke straf voor artsen en vroedvrouwen die vloeistoffen met abortieve planten gaven, vooral in de eerste maanden van de zwangerschap voordat de eerste bewegingen van de ongeborene konden worden gevoeld. ^[3]

Deze trend hield ook tijdens de middeleeuwen aan, tot de moderne tijd. Vooral de 19e eeuw kende strikte regels tegen abortus vanaf de conceptie tot aan de geboorte vanwege het hoge sterftecijfer bij chirurgische abortussen en de demonisering van “achterkamerabortussen”. Zelfs met de opkomst van het vroege feminisme aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw waren er feministische activisten zoals Elizabeth Cady Stanton en Susan B. Anthony die tegen abortus waren, omdat het de onderliggende oorzaken in de samenleving niet zou oplossen. ^[4]

De geschiedenis van abortus in onze tijd begint in de jaren 1920 en 1930 met de eerste massaproductie van abortuspillen door verschillende bedrijven en de eerste wetten die abortus toestonden ter bescherming van het leven van de moeder. Het eerste Europese land was de RSFSR (Sojvet-Unie) in 1920, wat in de jaren 1950 leidde tot liberalisering in veel Oost-Europese landen.[5] Nazi-Duitsland gebruikte abortus om eugenetische redenen, zoals bij gehandicapte kinderen en het nageslacht van de “niet-Arische” bevolking.[6] De meeste West-Europese landen – te beginnen met Groot-Brittannië – legaliseerden abortus in de jaren 1970, 1980 en 1990, als een van de resultaten van de protesten van 1968. Recentelijk besloot de Franse staat in 2024 abortus op te nemen in hun nationale grondwet als een burgerrecht.

[1] Joffe, Carole (April 3rd, 2009): Abortion and Medicine: A Sociopolitical History. Management of Inintended and Abnormal Pregnancy: Comprehensive Abortion Care (pp. 1-9). https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/9781444313031.ch1.
[2] Klotz, John William (1973): A Christian View of Abortion
[3] Sallares, J. Robert (2003): “abortion”, in Hornblower, Simon; Spawforth, Anthony (eds.), The Oxford Classical Dictionary (3rd ed 19).
[4] Anthony, Susan B. (1869): The Revolution. https://web.archive.org/web/20190319124548/http:/www.prolifequakers.org/susanb.htm.
[5] Heer, David (1965): Abortion, Contraception, and Population Policy in the Soviet Union (pp.531-539).
[6] Trials of War Criminals Before The Nurenberg Military Tribunals Unter Control Council Law No. 10 (1947): https://www.loc.gov/item/2011525364_NT_war-criminals_Vol-IV (pp. 609f).